خبرنگار ایرانی

 

در طول تاریخ طلا همواره از اعتبار خاصی برخوردار بوده است. در زمان ادعای سلطنت حسینعلیمیرزا فرمانفرما، حاکم فارس، که از حمایت انگلیس نیز برخوردار بود، دستگاه دولتی آذربایجان و روسیه تزاری به طور رسمی از سلطنت محمدمیرزا جانبداری میکردند. در سال 1250ق/1834م بهدنبال فتح تهران، شاهزادگان و حکام نواحی مختلف ایران، به جز اصفهان و فارس، به فرمانبرداری از محمدشاه اقدام کردند. در این میان، منابعی نیز وجود دارد که از این نقش پررنگ، یعنی همراهی معتمدالدوله با محمدشاه و تثبیت حکومت او، یادی نکردهاند. این مسئله فرضیۀ ارتباط پنهانی معتمدالدوله با روسها را تقویت میکند. اگر در خواب خود جواهر و طلا را مشاهده کرده اید به این معنی است که روابط خود را ارزشمند میدانید و دوست دارید با دیگران ارتباط خوب و سازنده ای داشته باشید. و این حضرات قرار بود امکان بیشتری برای زندگی به مردم بدهند. این امکان بحد اعلا حاصل نخواهدشد مگر این که سطح زندگی ملل مختلف عالم بالا رود و مردم دنیا تحت هر رنگ پرچمی زیست میکنند بتوانند از هدایای خداوندی و منابع سرزمینی خود بنحو مطلوب استفاده کنند تا خود سیرشوند و بدیگران نیزنفع رسانند آنوقت است که میتوان امیدوار بود که گفتههای عالی اعلامیه حقوق بشر دایر بر این که هر کسی حق دارد کار داشته باشد و اجرت مناسب دریافت کند و مادران و کودکان باید تربیت و آموزش صحیح ببینند عملی خواهدگشت امروز بیش از هشتصد میلیون جمعیت دنیا در یک وضع اقتصادی ناگوار بسر میبرند در حالی که سرزمین اجدادی اغلب آنها از مخازن رو و زیرزمینی مملو است. 

 

در این سفر، منوچهرخان در اصل در سیمت پیشکار نصرتالدوله فیروزمیرزا، پسر شانزدهم عباسمیرزا9 (بامداد، 1357: 6/239)، فرستاده شد؛ اما درواقع، مدیریت سفر در دست او بود. قسم دوم آن است که فرض وارث از حد اعلی به حد ادنی نازل میگردد مثل تنزل حصه شوهر از نصف به ربع در صورتی که برای زوجه اولاد باشد وهمچنین تنزل حصه زن از ربع به ثمن در صورتی که برای زوج او اولاد باشد. البته بهار علت فرار ولیخان را نمینویسد و این در زمرﮤ مجهولاتِ تذکره است؛ اما علت آن را در روضةالصّفا بهوضوح میبینیم (هدایت، 1339: 10/79تا176) و نکتهای که از آن فهمیده میشود، این است که حس طمع و ولعِ فوقالعادﮤ معتمدالدوله به جواهرات که یکی از علاقههای او بود، برانگیخته شد. برای خوارداشت و بیاحترامی اسیر، ته ماندة شراب را بر او میریختند. او از بین مدّعیانِ بسیار قدیر مانند فرمانفرما، شجاعالسلطنه، علیشاه ظلالسّلطان و نظایر آنان، قاطعانه محمدمیرزا را انتخاب کرد و روزگار نیز ثابت کرد اشتباه نکرده است. از همین رو، شاهِ نوآمده در نوزدهم شعبان 1250ق/1834م5 معتمدالدوله را مأمور تسخیر فارس و سرکوبی شورش کرد و میرزاابوالقاسم ذوالرّیاستین همدانی و محمدطاهرخان قزوینی6 را همراه او فرستاد. منوچهرخان به خیال به چنگ آوردن این جواهرات، ابتدا از میرزاابوالقاسم همدانی خواست با او برود.

 

در روایتی دیگر نیز، یکی از جلوههای جواهرجویی و گوهردوستیِ او آشکار است. طرحها و مدلهایی زیبا و مد روز هر روز در ویترین و وبسایتها دیده میشود که ممکن است برخی از آنها قیمتهای غیرقابل دسترسی داشته باشند و به اصطلاح خرید آنها برای قشر خاصی غیرممکن باشد. رضاقلی میرزا که خود جانب شجاعالسلطنه و شاهد این مراسلات بود، گزارش دقیق و مرحلهبهمرﺣﻠﮥ این بخش را تا فارس در سفرناﻣﮥ خود آورده است (رک: رضاقلیمیرزا. بعد از این نباید در ایران ملاک باشد، همهٔ اراضی شخصی یا خالصهٔ دیوانی باید به تبعه فروخته شود که خود تبعه مختار و مالک باشد. این غنایم، محصول غارتهایی بود که مدتها، ولیخان و مردانش در بین راه، از شاهزادگان فراری به چنگ آورده بودند. این نکته بهخوبی نشان میدهد معتمدالدوله در حمایت همهجانبه از دولت مرکزی، با شاهزادگان نیز به هیچ وجه مدارا نمیکرده است؛ چه رسد به ایل و ایلچی و مجاوران آن.

 

شجاعالسلطنه و برادرش قصد جانِ او را کردند11 (بهار، 1263ق: 26)؛ ولی به علت پیشدستی او بیتوفیق ماندند و منوچهرخان آنها را همره نگهبان به تهران فرستاد و ﺑﻘﻴﮥ اطرافیان نیز متفرق و متواری شدند. او در حین عبور از قم اللهوردی میرزا، پسر هفدهم فتحعلیشاه قاجار را دستگیر کرد و با نگهبانان به تهران فرستاد. سلاطین باعظمت هخامنشی بزرگترین امپراتوری جهان را پی افکندند و تمدن و قدرت و شوکتی عظیم فراهم آوردند ولی نتوانستند کشور یونان را آسوده در جوار خود ببینند لشگر انبوهی گردآوردند و رفتند آتن را آتش زدند طولی نکشید که اسکندر مقدونی به خونخواهی برخاست و سلسله هخامنشی را منقرض و تخت جمشید را که مهد قدرت و عظمت و زیبایی دنیای متمدن بود طعمه حریق ساخت. نوع جواهراتی که در خواب مشاهده میکنید ارزشی که برای کیفیت و صفات خود قائل هستید را مشخص میکند. همین نرمیباعث میشود که طلای خالص قابلیت ساخت زیورآلات را نداشته باشد. ممکن است بخواهیم واژۀ «عصیان» در عنوان شعر را نشانهای دینی و مرتبط با گناه نخستین آدم و حوا تفسیر کنیم، اما نشانههای دیگر شعر اجازۀ چنین تفسیری به ما نمیدهند؛ مثلاً تکرار بازنمونهای «ای مرد، ای موجود خودخواه» یا «به لبهایم مزن قفل خموشی»، عصیان را نه در برابر خدا که در برابر مردسالاری تفسیر میکنند.

 

منبع: